Σκλήρηνση κατά πλάκας
Τι είναι η νόσος
Η σκλήρυνση κατά πλάκας (πολλαπλή σκλήρυνση) είναι μία χρόνια νευρολογική πάθηση που ανήκει στην κατηγορία των απομυελινωτικών νόσων. Η Σκλήρυνση κατά Πλάκας περιγράφεται ως φλεγμονώδης απομυελίνωση. Πρόκειται για καταστάσεις στις οποίες υπάρχει σταδιακή καταστροφή της μυελίνης, του περιβλήματος των νεύρων που βοηθά στην προστασία αυτών καθώς και στη μετάδοση των νευρικών ώσεων. Αποτέλεσμα είναι η διαταραχή στη μετάδοση των ερεθισμάτων κατά μήκος ενός νεύρου, δηλαδή δυσλειτουργία αυτού. Το όνομα πολλαπλή σκλήρυνση αναφέρεται στις πολλαπλές ουλές (σκλήρυνση) πάνω στην μυελίνη.
Το αίτιο που προκαλεί τη ΣΚΠ δεν είναι ακόμα σαφές. Μάλλον η εμφάνισή της ορίζεται από το συνδυασμό περιβαλλοντικών και γενετικών παραγόντων. Επίσης, αναγνωρίζεται μία ανοσολογικού τύπου «επίθεση» του οργανισμού στο περίβλημα μυελίνης των νεύρων.
Από τη στιγμή που η νόσος θα εκδηλωθεί υπάρχουν στην πορεία της περίοδοι υφέσεως και εξάρσεως. Οι υποτροπές της νόσου είναι συνήθως απρόβλεπτες και μπορεί να συμβούν χωρίς προειδοποίηση. Φαίνεται όμως οτι συμβαίνουν συχνότερα την άνοιξη και το καλοκαίρι, μετά από διάφορες λοιμώξεις, μετά από σωματική ή ψυχολογική καταπόνηση, κατά τους πρώτους μήνες της κυήσεως ή μετά τον τοκετό.
Η πολλαπλή σκλήρυνση εμφανίζεται συνήθως στους ενήλικες ηλικίας μεταξύ 20 και 40 ετών και είναι σαφώς συχνότερη μεταξύ των γυναικών και μεταξύ ατόμων της λευκής φυλής. Προσβάλλει περίπου 2.5 εκατομμύρια άτομα παγκοσμίως. Στο γενικό πληθυσμό η πιθανότητα νόσησης είναι περίπου 1 : 1000.
Η κληρονομικότητα φαίνεται να παίζει κάποιο ρόλο στην εμφάνισή της – άτομα των οποίων νοσεί ένας/μία αδελφός/ή ή ένας γονέας παρουσιάζουν 1 – 3% πιθανότητα να νοσήσουν τα ίδια. Επίσης, μελέτες σε διδύμους έδειξαν ότι το αντίστοιχο ποσοστό είναι περίπου 30%.
Η πολλαπλή σκλήρυνση επηρεάζει τους νευρώνες, τα κύτταρα του εγκεφάλου και τον νωτιαίο μυελό, τα οποία στέλνουν πληροφορίες, δημιουργούν την σκέψη και την αντίληψη και επιτρέπουν στον εγκέφαλο να ελέγξει το σώμα. Αυτό που νιώθει το άτομο με Σκλήρυνση κατά Πλάκας εξαρτάται από το τί συνδέεται με το νεύρο. Εάν πρόκειται για νευρικό άξονα στη σπονδυλική στήλη που μεταφέρει αισθητήρια σήματα από τα πόδια προς τα πάνω, τότε το άτομο αυτό μπορεί να νιώσει μυρμηκίαση ή μούδιασμα. Εάν μεταφέρει κινητικά σήματα κάτω στους μύες των ποδιών, τότε μπορεί να παρουσιαστεί αδυναμία. Εάν πρόκειται για νεύρα μέσα στον εγκέφαλο που είναι υπεύθυνα, για παράδειγμα, για την αίσθηση της ισορροπίας, μπορεί να είναι αδύνατον να περπατήσει χωρίς να γέρνει προς τη μία πλευρά.
Η κλινική εικόνα δεν έχει σε όλους την ίδια βαρύτητα, τα δε συμπτώματα στα αρχικά επεισόδια είναι συνήθως παροδικά και ήπια και δεν παρακινούν τον ασθενή να αναζητήσει ιατρική βοήθεια.
Σε κάποια στιγμή της εξέλιξης της νόσου, οι περισσότεροι ασθενείς με ΣΚΠ, άνδρες όσο και γυναίκες, θα αναπτύξουν συμπτώματα από την ούρηση. Συνηθέστερα πρόκειται για επιτακτικές ουρήσεις, συχνουρία και ακράτεια επιτακτικού τύπου, συμπτώματα που μπορούν αδρά να εξηγηθούν με όρους υποκείμενης υπερλειτουργίας του εξωστήρα και ατελούς κένωσης της ουροδόχου κύστης.
Τα συμπτώματα από το ουρογεννητικό σύστημα είναι σπάνια στην έναρξη της νόσου αλλά γίνονται πολύ συχνά στην πορεία της. Έχουν ιδιαίτερα αρνητική επίδραση στην ποιότητα ζωής των ασθενών, όπως και της οικογένειας και των φροντιστών. Αναλόγως των μελετών, 46 ως 78% των ασθενών θα αναπτύξουν συμπτώματα από την ούρηση ενώ οι διαταραχές είναι πιο συχνές στην πρωτοπαθώς προϊούσα μορφή της νόσου. Η διάγνωσή τους δεν απαιτεί πάντα ειδικό ή ειδικές εξετάσεις ενώ τα περισσότερα από τα συμπτώματα μπορούν να αντιμετωπιστούν πλέον από τους νευρολόγους με συντηρητικά μέσα, ενώ η ειδική συμβολή του ουρολόγου χρειάζεται όταν γίνονται απαραίτητα πιο επιθετικά διαγνωστικά ή θεραπευτικά μέσα.
Θεραπεία
Αυτήν τη στιγμή δεν υπάρχει οριστική λύση για την πολλαπλή σκλήρυνση επειδή δεν υπάρχει αιτιολογική θεραπεία για τη νόσο. Ωστόσο, με τις υπάρχουσες θεραπείες αλλά και τα διάφορα προϊόντα διαχείρισης της ουροδόχου κύστης (καθετήρες) , ένα μεγάλο ποσοστό ασθενών ζει μία φυσιολογική ζωή, με σχετικά λίγα προβλήματα.
Επίσης, εφαρμόζονται υποστηρικτικά μέτρα όπως φυσικοθεραπεία, εργοθεραπεία, λογοθεραπεία, κινησιοθεραπεία. Τέλος, συστήνεται η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής με σωστή διατροφή, άσκηση, αποφυγή του stress κ.α.
